STRONA GŁÓWNA KONTAKT Katalog wydawnictw STSK

Wybór publikacji o regionie

NADBUŻAŃSKIM SZLAKIEM
 OD KORCZEWA DO TREBLINKI

 

 * AUTORZY * WSTĘP * SOKOŁÓW PODLASKI * KORCZEW * SKRZESZEW * WIRÓW * MOŁOŻEW *
* JABŁONNA LACKA * TREBLINKA

 

WSTĘP 

Spośród wielu regionów Nadbużańskiego Parku Krajobrazowego wyróżnia się kraina szczególna, położona wzdłuż doliny środkowego Bugu na trasie: Korczew - Treblinka.
Ten nadbużański szlak obfituje w małe urokliwe miejscowości z bogatą przeszłością historyczną, a ciekawa konfiguracja terenu, rozległe doliny, wzniesienia, skarpy i zakola tworzą liczne miejsca widokowe. Nadbużańskie łąki i pastwiska, bujna roślinność urozmaicona zaroślami wierzb, wydmy i mielizny, bogata flora i fauna, nieskażone czyste środowisko, zdrowy klimat - to główne walory tej ziemi. Lasy zachęcają do wycieczek, a nizinna rzeka Bug, cicha i spokojna zachęca do kąpieli i wędkowania.

Drogi dojazdowe są w dobrym stanie, gwarantują dotarcie do każdego zakątka. Walory przyrodnicze, krajobrazowe i klimatyczne sprzyjają rozwojowi turystyki. W kilku wsiach położonych nad brzegami Bugu powstały ośrodki agroturystyki, w szkołach schroniska młodzieżowe.

Zainteresowanych badaniem przeszłości zachęcamy do zgłębiania wiedzy począwszy od historii Sokołowa i jego okolic. Zabytki i miejsca pamięci narodowej, aktualny stan placówek oświaty, Sokołowski Ośrodek Kultury, Ośrodek Sportu i Rekreacji, nowoczesne Podlaskie Młodzieżowe Centrum Sportowo-Rekreacyjne (w budowie) oraz ogólna estetyka ulic zachęcają do zwiedzania miasta.

Od Sokołowa proponujemy trasę w kierunku Karczewa z zespołem pałacowo - parkowym, który zasłynął z przyjaznych związków Joanny Kuczyńskiej z Cyprianem Kamilem Norwidem potwierdzonych w słynnych listach "Do Pani na Korczewie". Następnie na szlaku proponujemy Wirów z dawnym kompleksem klasztornym z końca XIX wieku, zbudowanym przez władze carskie, Mołożew -ze znanym rezerwatem ornitologicznym tzw. "Wydmą Mołożewską", ośrodek wypoczynkowy w Gródku z hotelem i domkami campingowymi, Jabłonnę Lacką z zabytkowym kościołem. Dalej na trasie zwiedzimy wieś Łazówek z XV wieku z cudownym obrazem Matki Boskiej z Dzieciątkiem w miejscowym kościele, potem osadę gminną Sterdyń, która wiąże się z historią trzech wielkich rodów:

Kiszków, Ossolińskich i Krasińskich byłych właścicieli zespołu parkowo - pałacowego. Do włości sterdyńskiej należała niegdyś wieś Zembrów będąca własnością rodziny Kiszków. Na cmentarzu, przy kaplicy znajduje się grób Heleny Mniszek, autorki "Trędowatej". Ślady osadnictwa wczesno - średniowiecznego znajdujemy w okolicach wsi Niewiadoma, gdzie zachowały się tzw. Wały Jaćwingowskie, stanowiące miejsca licznych badań archeologicznych. W drodze do Treblinki warto zwiedzić Kosów Lacki, gdzie w kościele wśród zabytków sztuki odkryto słynny obraz "Ekstaza św. Franciszka" oryginalne dzieło EL Greko z lat 1570 - 1580. Z Kosowa prowadzi prosta droga do Treblinki, na teren byłego hitlerowskiego obozu zagłady. Ten symboliczny Cmentarz - Mauzoleum odwiedzają turyści z całego świata.

Poprzez naszą publikację pragniemy przybliżyć wszystkim zainteresowanym nasze dziedzictwo, tradycje regionu i piękno nie zawsze dostrzegane. Szkoły zachęcamy do "małej turystyki", do wycieczek po najbliższej okolicy, do poznania naszej "małej ojczyzny" - jej historii, walorów krajobrazowych, przyrody i ludzi.

Powędrujmy więc Nadbużańskim Szlakiem! Zapraszamy!

Redakcja

 

 * AUTORZY * WSTĘP * SOKOŁÓW PODLASKI * KORCZEW * SKRZESZEW * WIRÓW * MOŁOŻEW *
* JABŁONNA LACKA * TREBLINKA

 

Podlasie to kraina położona wzdłuż środkowego Bugu i górnej Narwi. W XI wieku ziemie te należały w przeważającej części do Litwy, w pozostałej do książąt mazowieckich i Jaćwingów. W XIII wieku Mazowszanie, Litwini i Krzyżacy, w czasie wypraw wojennych, wyniszczyli Jaćwingów - szczególnie przyczyniła się do tego wyprawa Leszka Czarnego w roku 1288. W XIII wieku znanym ośrodkiem administracyjnym na tych terenach był Drohiczyn, w którym Daniel Romanowicz koronawał się na króla Rusi w roku 1253.

W XIV w. Podlasie było terenem spornym pomiędzy Litwą i Polską. Miały tutaj miejsce różne fale osadnictwa i wpływy różnych kultur. Wśród ludności Podlasia znaczące grupy stanowili osadnicy z Rusi, Litwy i Mazowsza. W roku 1520 wyodrębniono województwo podlaskie, które w 1569 roku przyłączono do Korony. Wtedy to nastąpił podział na Podlasie Zachodnie (w skład którego wchodziły ziemie: drohicka, mielnicka i bielska) przyłączone do Polski oraz Podlasie Wschodnie, z którego utworzono województwo brzeskie, przyłączone do Litwy.

W XVI wieku Podlasie przeżywa rozkwit; założono wiele miast, głównie prywatnych, bogato uposażonych w ziemie. Miasta rozwijały się bardzo szybko, zwłaszcza dzięki handlowi i rozwojowi rzemiosła. Rozwój tego regionu zahamowały wojny drugiej połowy XVII wieku. Wojska Chmielnickicgo, Chowańskiego, szwedzkie i Rokoczego ograbiły i zniszczyły dużo miast i osad.

W XVIII wieku, z powodu upadku wielu miast, zakładano nowe, które w większości nic osiągnęły znaczącego rozwoju. W tym okresie zaznaczyła się działalność gospodarcza księżnej Anny Jabłonowskiej i Antoniego Tyzenhauza-podskarskiego nadwornego litewskiego. Prężnie rozwijały się Białystok, Biała Podlaska, Siedlce, Kock, Siemiatycze. Z końcem XVII wieku koloniści z Mazowsza stanowili grupę dominującą na Podlasiu. Większość gruntów należała do tzw. szlachty zaściankowej (zagrodowej). Po rozbiorach Polski, Podlasie zostało podzielone wzdłuż Bugu, pomiędzy Prusy i Austrię. Podlasie, poza obwodem białostockim, znalazło się w granicach Księstwa Warszawskiego. Księstwo Warszawskie przekształcono w Królestwo Polskie (kongresowe) i przyłączono do Rosji. Nastąpiło wtedy pewne ożywienie gospodarcze związane z budową dróg, a w drugiej połowic XIX wieku, z budową szlaków kolejowych i rozwojem na tym terenie przemysłu - głównie włókienniczego.

Wiele miejsc na Podlasiu związanych jest z powstaniem listopadowym. Najbardziej znane to: Stoczek Łukowski, Dębe Wielkie oraz łganie. Powstanie styczniowe 1863 roku zapisało się działalnością takich dowódców jak Stanisław Brzóska i Rogoziński.

Druga połowa XIX wieku, to okres intensywnej rusyfikacji i "nawracania" unitów, siłą i przymusem ekonomicznym, na prawosławie. W roku 1918 ziemie te włączono do odrodzonej Polski. W okresie międzywojennym nastąpiło ożywienie gospodarcze, powstały nowe ośrodki przmysłowe, takie jak: Biała Podlaska, Łapy i Hajnówka. Kampania wrześniowa roku 1939 na Podlasiu to m.in. bitwy o Kałuszyn oraz bitwa pod Kockiem. W okresie okupacji niemieckiej miały miejsce: terror, aresztowania, pacyfikacje wsi, wysyłka ludzi na przymusowe roboty do Niemiec i obozów zagłady. Szczególnie niszczono ludność żydowską w obozie, w Treblince. W okolicach Sarnak partyzantce akowskiej udało się przejąć niewypał pocisku V-2 i przesłać go do Anglii.

 * AUTORZY * WSTĘP * SOKOŁÓW PODLASKI * KORCZEW * SKRZESZEW * WIRÓW * MOŁOŻEW *
* JABŁONNA LACKA * TREBLINKA